Gazononderhoud: gazon beluchten
Zuurstof is essentieel voor alle leven, zowel boven als onder de grond. Zuurstofloze perioden in de toplaag van het gazon gaan ten koste van de conditie van de grasmat. Daarom is het belangrijk om het gazon met regelmaat te beluchten.
Wat is beluchten?
Met beluchten breng je weer lucht terug in de grond, meer specifiek in de toplaag van het gazon. Hier kun je verschillende werktuigen voor gebruiken, maar het werkzame principe is bij allemaal hetzelfde: kleine stukjes uit de grond halen, zodat lucht, licht, water en voeding zijn weg weer vindt. Zo ontwikkelen de wortels van het gras beter en wordt de grasmat sterker.
Beluchten kun je met allerlei werktuigen uitvoeren. Van prikrollen die je moet voorttrekken of duwen met de hand, aangedreven prikkers/beluchters (zelf rijdend of zichzelf voorttrekkend) tot getrokken beluchters of beluchters in de hefinrichting van een tractor (smal tot breed).
Topbeluchten en diepbeluchten
Bij beluchten is er een onderscheid tussen toplaag beluchten en diep beluchten. Met het beluchten in de toplaag bereik je een diepte van maximaal 15 cm. Met een prikrol of spijkerrol kom je nu eenmaal niet zo diep in de bodem als met messen of pennen. Tegenwoordig zijn er topbeluchters in kleiner formaat, die je kunt gebruiken in tuinen die alleen bereikbaar zijn door een poort, gang of garage. Voor grotere tuinen is het aan te raden om met groter materieel te werken.
Bij diep beluchten bewerk je de bodem tot een diepte van 60 cm. Er zijn twee soorten van diepbeluchten: schudbeluchten of vertidrainen. Schudbeluchten werkt met messen en kan tot 60 cm diep. Vertidrainen werkt met pennen, massief of hol en dik (24 mm) of smal (12 mm). Je kunt dan rechtstandig prikken of met de wik de bodem losmaken tot een diepte van zo’n 40 tot 45 cm. Bij schudbeluchten en vertidrainen heb je een behoorlijk vermogen nodig. Je kunt deze machines alleen gebruiken in grote tuinen, die toegankelijk zijn voor een tractor. Deze machines voor beluchten worden ook gebruikt in het sportveldonderhoud.
De voordelen van het gazon beluchten
Er zijn een heleboel voordelen te benoemen van beluchten, maar primair zijn het er twee:
- Zorgen dat de uitwisseling tussen lucht en bodem verbetert wat ten goede komt aan alle bodemprocessen en de grasmat
- Beluchten zorgt voor een betere waterdoorlaatbaarheid/afvoer van overtollig water
Let er wel op dat je belucht onder de juiste omstandigheden. Bij een te natte bodem maak je sporen en kan het verslempen, bij te droog weer verlies je nog meer vocht en kan je meestal de grond niet goed indringen.
Wanneer en hoe vaak het gazon beluchten
Binnen het reguliere gazononderhoud heeft beluchten de meeste waarde voordat je een natte periode in gaat (september/oktober) of wanneer je een natte periode uit gaat (maart/april). Diepbeluchten kun je ook toepassen om storende lagen te breken en daardoor de afwatering te verbeteren.
Hoe vaak je het gazon moet beluchten, is sterk afhankelijk van de staat van de grasmat en de bodemsoort in je tuin. Na de aanleg van een nieuw gazon hoeft pas op zijn vroegst in het tweede jaar belucht te worden, tot die tijd ontwikkelen de wortels zich nog.
Het verschil tussen beluchten en verticuteren
Beluchten is een werkgang die nog niet veel wordt toegepast op gazons in tegenstelling tot verticuteren. Het verschil? Bij verticuteren snijd je het dode materiaal uit de grasmat en beroer je ook de wortels van de grasplant, zodat een herstelreactie optreedt en het gras harder gaat groeien. Bij beluchten belast je de grasmat niet zo erg, je maakt alleen gaten in de bodem om de grasplant ruimte te geven om de ademen en voedingsstoffen op te nemen. Als we kijken naar de volgorde van de werkgangen in het gazononderhoud, dan komt verticuteren voor beluchten.
Om over na te denken: Zonder lucht en overtollig water kunnen de grasmat en de bodem niet ademen.
