Gazon inzaaien: de bodem voorbereiden
Nederland is geen groot land maar toch bestaan er grote verschillen in bodemsoorten binnen het land. Een mooi en goed gazon opbouwen begint bij de bodem, daarom gaan we in dit artikel in op het voorbereiden van de bodem voor gazoninzaai.
Veelal is het materiaal waaruit de bodem is opgebouwd honderden jaren geleden aangevoerd van elders o.a. door de wind (löss, dekzand, stuifzand, duinzand), de rivieren (rivierklei en -zand), de zee ( zeeklei en -zand), door landijs (smeltwaterafzettingen, kleileem) en soms is het ter plaatse ontstaan (veen). Elke grond heeft als gevolg van afzetting en bodemvorming een opeenvolging van min of meer horizontale lagen die verschillen in samenstelling en eigenschappen. Vaak spreken we over bovenlaag en onderlaag en of overgangslagen.
Bodemplan
Bij het renoveren en aanleggen van een tuin moet je als hovenier vaak behoorlijk ingrijpen in de bodem. Dit kan enorme gevolgen hebben voor de structuur en waterhuishouding van de bodem. Voor een ongestoorde groei van het gazon en beplanting is het daarom raadzaam een bodemplan te hebben bij ieder tuinproject.
Dat begint met de uitgangssituatie. Hebben we bijvoorbeeld een project rond een nieuwbouwwoning, waar de grond door allerlei bouwactiviteiten vast is aangedrukt en verdicht? Dan ligt het voor de hand dat we de bodem diep losmaken en/ of omzetten. Bedenk wel dat het langer dan 1 jaar duurt voordat de grond opnieuw is gezet en het bodemleven en de structuur hersteld zijn. Dit uit zich vaak door ongelijke ontwikkeling van het gazon, met lichtere plekken. Dit komt goed, maar het kost tijd.
Na nieuwbouw is het risico op bodemverdichting groot
Gaan we een bestaand gazon vernieuwen dan is het zaak te bepalen hoe we te werk gaan. Zijn er geen storende lagen, geen problemen met de afwatering dan is het verstandig de bodem opbouw intact te laten. Het verwijderen van de oude grasmat, losmaken en egaliseren van het oppervlak is dan voldoende. Dit zijn twee voorbeelden maar er zijn natuurlijk vele situaties en omstandigheden die we tegenkomen.
Bodemprofiel in beeld
Er zijn een paar eenvoudige hulpmiddelen die het bodemprofiel goed in beeld kunnen brengen. Een schop, penetrometer (verdichtingsmeter) en vooral goed luisteren nar de klant. Het is vrij simpel een kleine profielkuil (gat) te graven en te kijken welke bodemlaag of bodemlagen er zitten. Ook van de structuur en vastheid krijg je op deze manier een goede indruk. Met een penetrometer (Pin) is verdichting of de aanwezigheid van storende lagen te ontdekken. Let wel op het jaargetijde: de hoeveelheid vocht in de bodem heeft invloed op de mate van verdichting. Goede vragen stellen aan de klant en goed luisteren geeft een goede indruk van de waterdoorlaatbaarheid, draagkracht voor betreding, historie en wensen. Aan de hand van alle gegevens kan een bodemplan worden opgesteld.
In een bodemplan stellen we vast:
- Waaruit bestaat het bodemprofiel.
- Zijn er op-/aanmerkingen te maken over het bodemprofiel.
- Gaan we een grondverbeteraar toepassen.
- Welke grondbewerkingen ga ik uitvoeren.
Het aanbrengen van een bodemverbeteraar is niet altijd noodzakelijk, nieuwe aanleg geeft wel de gelegenheid om een verbeteraar toe te passen. Verbeteraars kunnen zijn: bemesting, teelaarde, bemeste teelaarde, tuingrond, gecomposteerd materiaal, heidecompost, groencompost, organische mest, veenproducten maar ook zand of producten uit gesteente (lava, betoniet). Belangrijk is dat de gebruikte verbeteraar gecontroleerd is en het liefst ook gecertificeerd. Dit geeft inzicht in de waarden en eigenschappen van het materiaal. Wil je invloed uitoefenen op de bodem dan geldt: “meer is niet altijd beter”.
Oorzaak nummer 1 van probleemgazons is een onjuiste bodembewerking bij de aanleg. Dit kan leiden tot verdichting met wateroverlast met als gevolg zuurstoftekort en dus stress in de bodem. Stress in de bodem geeft stress aan het gras. Met een goed inzicht in de bodem en een bodemplan zorg je voor een goede basis onder het gazon en voorkom je problemen.
Werkwijze van het aanleggen van een gazon
- Indien nodig verwijderen van de oude grasmat. Liefst niet onder frezen of ploegen.
- Losmaken, keren, spitten, frezen ploegen van de bovengrond.
- Aandrukken en egaliseren (in profiel leggen) van de grond.
- Aanbrengen/doormengen bodem verbeteraar en of meststoffen.
- Vlak maken van de toplaag.
- Inzaaien met graszaadmengsel en of bezoden.
